Hava Kalitesi Nedir?
Hava Kalitesi Endeksi(Indoor Air Quality, IAQ), hava kalitesinin günlük olarak rapor edilmesi için kullanılan bir endekstir. Yaşadığımız bölgenin havasının ne kadar temiz veya kirli olduğu ve ne tür sağlık etkilerinin oluşabileceği konusunda bilgiler verir. IAQ, kirli havanın solunmasından birkaç saat sonra veya birkaç gün içinde oluşabilecek sağlık etkilerini belirtir. Günümüzde hava kirliliğinin artmasıyla birlikte, insan sağlığı üzerindeki etkileri de hem yöresel hem kitlesel bazda yaygınlık göstermeye başlamıştır. Bu durum hava kalitesinin ölçümlenmesi ve mümkünse kontrol altına alınması ihtiyacı geliştirmiştir. Hava kirliliği problemlerini çözmek ve strateji belirlemek için, bilimsel topluluk ve ilgili otoritenin her ikisi de atmosferik kirletici konsantrasyonlarını izlemek ve analiz etmek konusuna odaklanmışlardır (Kyrkilis vd. 2007).
Hava kirliliğinin arttığı oranda hava kalitesi düşmektedir dolayısıyla sağlık riski artmaktadır. Özetleyecek olursak Hava kalitesi endeksi IAQ; hava kirliliği ve toplum sağlığının ilişkilendirilebilmesi için geliştirilmiş bir araçtır. IAQ, 0-500 aralığında düzenlenmiş bir gösterge çizelgesi olarak düşünülebilir. Örneğin; IAQ değerinin 50 olması, hava kalitesinin iyi olduğunu ve toplum sağlığını etkileyebilecek riskin çok az olduğunu gösterir. Buna karşılık, 300’ün üzerindeki IAQ değeri ise, hava kalitesinin kötü ve dolayısıyla sağlık riskinin yüksek olduğunu gösterir. IAQ değerinin 100 olması, genellikle ulusal hava kalitesi standardına karşılık gelir. 100’ün altındaki indeks değeri, genel olarak iyi bir durumun göstergesidir. IAQ değeri 100’ü aştığında, hava kalitesinin sağlıksız olduğu düşünülür.
Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, EPA Hava Kalitesi İndeksini ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlayarak oluşturulmuştur. 5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler (PM10), karbon dioksit (CO2), kükürt monoksit (SO), azot dioksit (NO2) ve ozon (O3) dur.
|
Hava Kalitesi İndeksi |
Sağlık Endişe Seviyeleri |
Renkler |
Anlamı |
|
Hava Kalitesi İndeksi bu aralıkta olduğunda.. |
..hava kalitesi koşulları.. |
..bu renkler ile sembolize edilir.. |
..ve renkler bu anlama gelir. |
|
0 – 50 |
İyi |
Yeşil |
Hava kalitesi memnun edici ve hava kirliliği az riskli veya hiç risk teşkil etmiyor. |
|
51 – 100 |
Orta |
Sarı |
Hava kalitesi uygun fakat alışılmadık şekilde hava kirliliğine hassas olan çok az sayıdaki insanlar için bazı kirleticiler açısından orta düzeyde sağlık endişesi oluşabilir. |
|
101- 150 |
Hassas |
Turuncu |
Hassas gruplar için sağlık etkileri oluşabilir. Genel olarak kamunun etkilenmesi olası değildir. |
|
151 – 200 |
Sağlıksız |
Kırmızı |
Herkes sağlık etkileri yaşamaya başlayabilir, hassas gruplar için ciddi sağlık etkileri söz konusu olabilir. |
|
201 – 300 |
Kötü |
Mor |
Sağlık açısından acil durum oluşturabilir. Nüfusun tamamının etkilenme olasılığı yüksektir. |
|
301 – 500 |
Tehlikeli |
Kahverengi |
Sağlık alarmı: Herkes daha ciddi sağlık etkileri ile karşılaşabilir. |
Tablo 1: EPA Hava Kalitesi İndeksi
| İndexs | IAQ | SO2 [µg/m³] | NO2 [µg/m³] | CO [µg/m³] | O3 [µg/m³] | PM10 [µg/m³] |
| 1 Sa. Ort. | 1 Sa. Ort. | 8 Sa. Ort. | 8 Sa. Ort. | 24 Sa. Ort. | ||
| İyi | 0 – 50 | 0-100 | 0-100 | 0-5500 | 0-120 | 0-50 |
| Orta | 51 – 100 | 101-250 | 101-200 | 5501-10000 | 121-160 | 51-100 |
| Hassas | 101 – 150 | 251-500 | 201-500 | 10001-16000 | 161-180 | 101-260 |
| Sağlıksız | 151 – 200 | 501-850 | 501-1000 | 16001-24000 | 181-240 | 261-400 |
| Kötü | 201 – 300 | 851-1100 | 1001-2000 | 24001-32000 | 241-700 | 401-520 |
| Tehlikeli | 301 – 500 | >1101 | >2001 | >32001 | >701 | >521 |
Tablo 2: Ulusal Hava Kalitesi İndeksi Kesme Noktaları
Kitlesel olarak pandemi süreci ile birlikte, daha önce farkında bile olmadığımız bir çok konu hepimiz için ciddi önem arz etmeye başladı. Şüphesiz ki bunlardan en önemlisi ise hava kalitesi oldu. Özellikle dar, kapalı alanlardan ve kalabalık ortamlardan, yani hava kalitesi düşük olan ortamlardan uzak durmaya çalışıyoruz. Peki bu az insan olan ortamda ya da geniş ortamlarda hava kalitesinin yüksek olduğu anlamına mı gelir? Maalesef hayır. Hava kalitesinin tam olarak ölçülebilmesi ve insan sağlığı için tehlikeli olmadığı aralıklarda tutulması artık hayati önem taşıyor. Bu noktada inavitas business hava kalitesi ölçüm sensörleri sayesinde bulunduğunuz havanın kalitesini ölçümleyebilir, hava kalitesinin bozulduğunu gözlemlediğiniz noktada gerekli aksiyonları hızlıca alarak her zaman yüksek hava kalitesine sahip ortamlarda bulunabilirsiniz.